Berlinska propedeutika
Friedrich Willhelm Joseph Schelling

Uvod u filozofiju objave ili utemeljenje pozitivne filozofije

U našem pak posebnom slučaju ta se supstancijalizacija odražava u tome što se Schellingov diskurs od svesistematske paradigme ne rastaje mijenjajući je projektom refleksije njezine mogućnosti, nego upravo posežući za predrefleksivnim obrascima. S tog stajališta postaje vidljivim kako se dvoglavost Schellingove filozofije na koncu ne svodi na školski tumačenu razliku pozitivne i negativne kao sistematski izraz refleksivne nesvodivosti onoga što (uma) i onoga da (njegova temelja kao egzistencije naprosto) na zajednički nazivnik, nego da je već i to dvojstvo refleksivno proizvedeno te da je tek manifestacija aporetičnosti same refleksije, neovisne o transcendentno-mističkom problemu egzistencijalnog utemeljenja. Kritika refleksije kod kasnog Schellinga ne postaje naime transcendentnom time što jednostavno postavlja pitanje o bitku izvan sistematskog konstrukta, dakle o bitku koji bi bio transcendentno osvjedočiv, a ne imanentno deduktibilan. Naprotiv, upravo to pitanje kasne filozofije uspijeva se formulirati kao različito i nasuprotno onom pitanju o bitku koje je Schelling postavljao sa stajališta svoje srednje faze - dakle sa stajališta kritike idealizma kakvu je provodio, na primjer, u Spisu o slobodi i Dobima svijeta - tek zahvaljujući strukturalnom obratu samog usmjerenja refleksije u kontekstu njegova projekta kritike kao kritike sistematskog uma. Egzistencijalnoj kategorizaciji bitka, uvedenoj razlikovanjem transcendentnog i imanentnog bitka u kasnoj Schellingovoj filozofiji, ne može se priznati iskonska važnost za radikalno zaoštrenje kritike idealizma u tom razdoblju, nego se ona može obrazložiti samo kao manifestan oblik nutarnjeg prelamanja refleksijskog modela kao takvog. I to je prelamanje - i doista samo ono - onaj čin koji tu filozofiju čini epohalnom obratnicom.