Zid
Marlen Haushofer

Roman ZID (u originalu: Die Wand), objavljen 1963., najpoznatije je djelo austrijske spisateljice Marlen Haushofer i jedan od najutjecajnijih romana njemačkog govornog područja druge polovice 20. stoljeća. Roman je, između ostalog, nagrađen Austrijskom državnom nagradom, doživio je i kazališno uprizorenje u bečkom kazalištu Burgtheater, a 2012. godine ekraniziran je u režiji Juliana Pölslera, te je film bio austrijski kandidat za nagradu Oscar. Radnja ovog misterioznog, robinzonskog i nadrealističnog djela prati neimenovanu glavnu protagonisticu, koju sestrična i njezin suprug pozivaju da odsjedne u njihovoj lovačkoj kući u šumi u podnožju alpskih planina. Nakon što provede noć u lovačkoj kući, protagonistica se ujutro čudi što se bračni par nije vratio s izleta u selo na koji su otišli prethodne večeri. Krenuvši u potragu za njima s lovačkim psom, na izlazu iz kotline prema selu nailazi na nepoznatu i nevidljivu, neprelaznu prepreku. Protagonistica je, po svemu sudeći, jedina preživjela misterioznu katastrofu, te je iza prozirnog zida odsječena od iznenada okamenjene civilizacije. Na živoj, neokamenjenoj strani zida, doduše ima prirode, ali ne i drugih ljudi. Odvojena od svog prijašnjeg građanskog života i čovječanstva, protagonistica u ograničenom prostoru predivne, ali surove prirode izgrađuje novi život samodostatnosti, u kojem su joj jedini pratitelji životinje. Istovremeno, ta nevidljiva materijalna granica za nju se pretvara u mogućnost da izgradi posve nov život prekoračenja svojih unutarnjih granica.
U tom smislu roman, pisan u formi dnevnika, predstavlja duboko introspektivno istraživanje vlastitih psihičkih i fizičkih granica, uz istovremenu suptilnu kritiku civilizacije, koja, kako u vrijeme objave romana (u doba nuklearne prijetnje 60-tih godina), tako i danas, nezadrživo srlja u propast.
Marlen Haushofer rođena je 1920. godine u Frauensteinu u Gornjoj Austriji. Studirala je germanistiku u Beču i Grazu, a kasnije je sa suprugom i dvoje djece živjela u Steyru. U njena se najpoznatija djela ubrajaju romani „Tapetna vrata“ (Die Tapetentür, 1957.), „Mansarda“ (Die Mansarde, 1969.), kao i pripovijetka „Ubit ćemo Stellu“ (Wir töten Stella, 1958.). Najveći uspjeh ostvarila je s romanom „Zid“ (Die Wand, 1963.). Za svoja djela nagrađena je brojnim nagradama, primjerice austrijskom Nagradom za promicanje književnosti, nagradom Zaklade Theodor Körner, Nagradom Arthur Schnitzler te Austrijskom državnom nagradom za književnost. Međutim, istinsko priznanje i popularnost djela su joj doživjela tek nakon njezine smrti 1970. godine, te su postala svojevrsnim simbolom borbe za prava žena.