Prokleta avlija
Ivo Andrić

»Prokleta avlija« Ive Andrića, oveća pripovijest ili mali roman, objavljena je godine 1954., dakle, devet godina nakon tri velika Andrićeva romana, nakon »Gospođice«, »Travničke hronike« i »Na Drini ćuprije«, koja je nedvojbeno najpoznatiji, najrazvikaniji Andrićev roman, iako nije i najbolji. Naime, jugosrpski vlastodršci ustrajno su promicali upravo taj roman, jer u njemu je podosta afirmativnih riječi i o prosrpskoj terorističkoj organizaciji »Mlada Bosna«, koja je umorila habsburškoga prijestolonasljednika Franju Ferdinanda i trudnu mu suprugu Sofiju. Za razliku od toga romana, te od »Gospođice« i »Travničke hronike«, kojih se radnja zbiva u Bosni i u kojima je sama Bosna na stanovit način književni lik, okvir prizorišta »Proklete avlije« je izvan Bosne, u Carigradu, a s Bosnom ga veže lik fra Petra, bosanskoga franjevca, koji je jednom u svom vijeku, stjecajem okolnosti, dospio u najveći carigradski zatvor, nazvan Prokletom avlijom.